نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانش آموختۀ کارشناسی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهر کرد، شهر کرد، ایران
چکیده
مولانا محمد ولی دشت بیاضی از شاعران سدۀ دهم هجری است که دیوان شعری از او به جای مانده است. دیوان وی دو بار و بر اساس دوازده نسخه تصحیح شده که شامل غزلیات، قصاید، رباعیات و بخشی از مثنوی‌های این شاعر بزرگ است. در دیوان تصحیح شده، دوازده مثنوی در 290 بیت آمده است. ظاهرا این مثنوی‌ها ناقصند که مصحح نیز به این نکته اشاره کرده است. در مجموعه‌ای از کتابخانۀ مجلس به شماره 1122، یک مثنوی از «ولی» در وصف رخ ایاز و در بحر خسرو و شیرین نظامی آمده است که در دیوان تصحیح شده موجود نیست. این مثنوی در قسمت نهم از این نسخۀ خطی آمده است. کتابت این مجموعه احتمالا در قرن یازدهم است و به سبب نزدیکی زمان کتابت اثر به دورۀ زندگی ولی دشت بیاضی، احتمال صحت انتساب این مثنوی به دشت بیاضی افزایش می‌یابد. در این مقاله به بررسی مثنوی‌های دیوان دشت بیاضی در مقایسه با مثنوی نو یافته ایاز پرداخته‌ایم.
کلیدواژه‌ها
- بهوپالی، سید محمد حسن خان[متخلص به سلیم] (1390)، تذکره صبح گلشن، مترجم مجتبی برزآبادی فراهانی، تهران: اوستا فراهانی.
- بیگدلی، محمد علی[آذر] (1337)، آتشکده آذر، به اهتمام سید جعفر شهیدی، تهران: مؤسسه نشر کتاب.
- تهرانی، آقا بزرگ (1345)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 9، تهران: چاپخانه دانشگاه تهران.
- حائری، عبدالحسین (1373)، فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شورای ملی، ج3 ، تهران: چاپخانه110.
- درایتی، مصطفی (1389)، فهرستواره دستنوشت های ایران(دنا)، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
- دشت بیاضی، ولی (1389)، دیوان، تصحیح مرتضی چرمگی عمرانی، تهران: اساطیر.
- سام میرزا صفوی [ بی تا]، تحفه سامی، تصحیح رکن الدین همایونفر، تهران: علمی.
- زلالی خوانساری (1384)، کلیات، تصحیح و تحقیق دکتر سعید شفیعیون، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
- زمچی اسفزاری، معین الدین محمد (1338)، روضات الجنات فی اوصاف هرات، تصحیح محمد کاظم امام، تهران: دانشگاه تهران.
- صبا، مولوی محمد مظفر حسین (1343)، تذکرۀ روز روشن، تصحیح و تحشیه محمد حسین رکن زاده آدمیت، تهران: کتابخانۀ رازی.
- صفا، ذبیح الله (1369 )، تاریخ ادبیات در ایران، ج 4، تهران: فردوس.
- مجوزی، محمد (1388)، «عشق محمود به ایاز و سیر تاریخی و عرفانی این داستان از آغاز تا کنون»، آیینه میراث، دوره جدید، سال دوم، ش3، ص75ـ 91.
- مولوی، جلال الدین (1379)، مثنوی، به کوشش محمد استعلامی، ج6، چ 6، تهران: زوار.
- ولی کرمانی، شاه نعمت الله (1373)، کلیات اشعار، تصحیح جواد نور بخش، تهران: چاپخانه
)