نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه سادات موسوی ¹
• مجید جعفری ²

¹ دانشجوی کارشناسی علوم قرآن و حدیث، دانشکده بنت الهدی قم، قم، ایران

² استادیار مجتمع آموزش عالی زبان، ادبیّات و فرهنگ قم، قم، ایران

چکیده

مختصات شهر آرمانی یا مدینه فاضله که با تعابیری چون آرمانشهر، ناکجا آباد و یوتوپیا در آرا و نظریات مختلف به کار گرفته شده است، از دو طریق قابل پی‎جویی است. یکی، از مطالعه آثار آنان که به طور مستقیم از مدینه فاضله و محیط زندگی آرمانی انسان سخن گفته‎اند و دیگر، از بررسی و غور در آثاری که اصول و ویژگی‎هایی برای مشی و زندگی انسان تبیین نموده و به کار بستن آنها را ضامن سعادت انسان شمرده و به لحاظ تأثیر آنها بر فضای زیست، به طریقی دیگر، متضمن تفسیر و معرفی شهر آرمانی است. پژوهش حاضر که به صورت تحلیلی-تطبیقی انجام گرفته است، به بررسی و تحلیل آرمانشهر در گلستان سعدی و مخزن الاسرار نظامی پرداخته است و هدف از انجام این تحقیق شناخت ویژگی‎های آرمانشهر در این دو اثر بزرگ است. آرمانشهر یا نیک‎شهر همواره به عنوان یکی از دغدغه‎های صاحبان خرد و اندیشه و خاصه ادیبان و شاعران بوده و حضوری پررنگ در متون ادبی داشته است. نگارندگان در این مقاله به بررسی مفهوم آرمانشهر در آثار دو تن از شاعران بزرگ پرداخته‎اند. به این منظور ابتدا به تبیین این واژه پرداخته و تاریخچه‎ای مختصر از زندگی هر دو شاعر را یادآوری می‎کنند، سپس به تحلیل سروده‎های ایشان در جهت واکاوی اندیشه آرمانشهر پرداخته‎اند. یافته‎های پژوهش نشان داد که در اغلب آرمانشهرها، شجاعت و پس از آن سخاوت، به‌ عنوان ویژگی‎های اصلی ساکنان اهل مدینه در نظر گرفته شده است و جایگاه این دو صفت در مدینه فاضله به قدری والاست که بسیاری از متفکران و فلاسفه بخش وسیعی از کتاب خود را به آن اختصاص داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• : آرمان شهر
• گلستان
• مخزن الاسرار
• شجاعت
• سخاوت